Giảm diện tích mía vì hiệu quả kinh tế thấp

Tại xã Phước Khánh, ông Nguyễn Văn Phò, xã có thâm niên trồng mía gần 20 năm. Những năm 2010, ông Phò trồng đến vài ha mía và được thương lái mua tận vườn. Thế nhưng, hiện tại gia đình ông Phò đã trả hết đất thuê, chỉ giữ lại 0,8ha đất của gia đình để trồng mía. Mùa vụ vừa rồi, ông chỉ dư 11 triệu đồng sau khi trừ tất cả chi phí. Ông Phò chia sẻ:  “Mía nay không bán cho nhà máy đường nữa mà bán cho mối bỏ vựa say bán nước mía nên giá thấp mà thu hoạch chậm, giá mía thấp quá nên tôi bỏ dần”.

Tương tự, hộ ông Phạm Văn Mười Một hiện còn khoảng 3,5ha mía, chỉ bằng 1/3 so với trước đây. Ông tâm sự: “Trước đây mùa mía, thương lái đến vườn làm giá xong thì tự chặt, tự chở về nhà máy đường, có thời điểm gần 1 triệu đồng/tấn mía. Nhưng vụ năm rồi mía chỉ còn 550 ngàn đồng/tấn, người bán phải tự thuê thợ chặt giá 200 ngàn đồng/tấn, thuê ghe chở giá 50 ngàn đồng/tấn. Chi phí đội lên thì lợi nhuận giảm xuống”. Cũng theo ông Mười Một, vụ mía năm 2021 vừa qua, gia đình ông đầu tư hết 32 triệu đồng tiền phân bón, gần 10 triệu tiền thuốc nhưng chỉ bán được tổng cộng 125 triệu đồng cho 3,5ha mía. Sau khi trừ chi phí đầu tư, công chặt và chở mía còn chưa đầy 40 triệu đồng. Không mặn mà với cây mía, anh Trần Văn Phong cũng quyết định cải tạo đất trồng cây ăn quả. “Tôi quá ngán ngẩm cây mía, cầm tiền chưa ấm tay đã phải trả nợ phân bón, thuốc, công chặt. Tôi chuyển sang trồng cây ăn quả từ năm 2020. Vì đang trong giai đoạn đầu tư nên tôi tranh thủ đi làm thêm, mỗi tháng kiếm thêm được 4-5 triệu đồng” - anh Phong chia sẻ. 

Từng là cây trồng chủ lực xóa đói, giảm nghèo ở các xã ven sông của huyện Nhơn Trạch nhưng nay do giá thấp, không có bao tiêu đầu ra trong khi chi phí đầu vào liên tục tăng nên nhiều nông dân đã bỏ mía chuyển sang cây trồng khác. Những hộ còn trồng mía đa phần vì lớn tuổi không biết làm gì khác; đất trong khu vực bị nhiễm mặn, phèn cao không thích hợp chuyển đổi cây trồng hoặc đất đã bán cho người khác nhưng được cho canh tác tạm thời.

Định hướng chuyển đổi cây trồng phù hợp hơn

Niên vụ mía năm 2022-2023, huyện Nhơn Trạch đặt chỉ tiêu trồng 850ha mía. Qua rà soát đến nay có khoảng 200ha mía lưu gốc, trồng mới khoảng 200ha, đạt 47% chỉ tiêu. Hiện nay, mía trồng ở địa phương chủ yếu tiêu thụ qua thương lái tại chỗ với giá thành như sau: mía trồng mới 3,5 triệu đồng/công; mía lưu gốc 2 triệu đồng/công; mía chặt sẵn 550 ngàn đồng/tấn.

Ông Nguyễn Văn Nhân, Trưởng phòng Kinh tế huyện cho biết, những năm gần đây, Nhà máy đường Biên Hòa Trị An tạm ngưng thu mua mía ở nên nông dân gặp khó khăn về đầu ra. Nông dân phải liên kết với thương lái đưa mía về các tỉnh miền Tây tiêu thụ. Bên cạnh đó, vật tư nông nghiệp, nhân công, giống mía đều tăng, giá thành sản xuất từ 700-800 ngàn đồng/tấn nhưng bán ra giá rất thấp nên nhiều hộ bỏ mía, chuyển sang cây trồng khác. Ở vùng đê ngăn mặn Ông Kèo đang triển khai một số dự án nên diện tích đất mía cũng bị thu hẹp. Năm 2019, Phòng Kinh tế huyện và Hội Nông dân xã Phước Khánh triển khai dự án Chuyển đổi cây mía kém hiệu quả sang thâm canh cây ăn trái. Đến nay, một số loại cây ăn quả đã được trồng khoảng 36ha cây dừa xiêm, trong đó có 25ha đã cho thu hoạch năng suất đạt 120-150 trái/cây/năm. Và 2 mô hình liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp là cây chuối già Nam Mỹ khoảng 14ha và cây mít khoảng 4ha, cụ thể: cả 2 cùng bỏ vốn cải tạo đất, làm hệ thống đường ống nước tưới, phân bón theo hình thức 50-50. Công ty cử cán bộ kỹ thuật xuống hướng dẫn quy trình xử lý đất, kỹ thuật trồng và chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển; sản phẩm được công ty bao tiêu đầu ra, lợi nhuận chia đôi...

Đại diện phòng Kinh tế cho rằng, do định hướng phát triển đô thị nên thời gian tới diện tích đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện sẽ tiếp tục giảm. Tuy nhiên huyện vẫn chủ trương giữ lại khoảng 400ha mía trong vùng ngăn mặn đê Ông Kèo, đây là khu vực khó chuyển đổi cây trồng. Phòng Kinh tế sẽ tham mưu UBND huyện hỗ trợ người dân về định hướng phát triển nông nghiêp đô thị theo tình hình mới. Cùng với đó là vận động các đơn vị đang thu mua mía vận chuyển về nhà máy đường ở miền Tây ký kết hợp đồng bao tiêu sản xuất để người dân an tâm sản xuất.