Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, với nhiều điểm mới quan trọng nhằm mở rộng đối tượng tham gia, nâng cao quyền lợi của người lao động và cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội. Đây được xem là bước tiến lớn trong việc hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, phù hợp với tình hình thực tiễn và xu hướng chuyển đổi số. Để hiểu rõ hơn những điểm mới của Luật BHXH 2024 cũng như sự chuẩn bị của ngành BHXH trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trần Quốc Bảo - Phó Giám đốc BHXH huyện Nhơn Trạch về nội dung này.
Ông Trần Quốc Bảo – Phó Giám đốc BHXH huyện Nhơn Trạch
PV: Thưa ông, Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đã có nhiều điều chỉnh liên quan đến việc mở rộng đối tượng tham gia và linh hoạt hơn trong chính sách hưởng BHXH một lần. Ông đánh giá như thế nào về tác động của những thay đổi này đối với người lao động trên địa bàn huyện Nhơn Trạch?
Ông Trần Quốc Bảo: Luật BHXH 2024 có nhiều điểm mới quan trọng, trong đó nổi bật là việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm: chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian và người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương. Quy định này góp phần tăng diện bao phủ BHXH tại huyện Nhơn Trạch.
Một thay đổi lớn là Luật hạn chế nhận BHXH một lần nhằm khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian để hưởng lương hưu. Cụ thể, người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 01/7/2025 trở đi sẽ không được rút BHXH một lần, trừ các trường hợp đặc biệt như: đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng, mắc bệnh hiểm nghèo, ra nước ngoài định cư, suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên… Tuy nhiên, người tham gia trước thời điểm 01/7/2025 vẫn có thể rút BHXH một lần sau 12 tháng không còn tham gia, nếu có thời gian đóng dưới 20 năm và có nhu cầu. Bên cạnh đó, người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia sẽ có nhiều lợi ích hơn, như: mức hưởng các chế độ cao hơn; điều kiện hưởng lương hưu dễ dàng hơn; được Quỹ BHXH hoặc ngân sách nhà nước đóng BHYT khi nghỉ hưu hoặc hưởng trợ cấp hằng tháng. Điều này đảm bảo tốt hơn an sinh lâu dài cho người lao động.
PV: Một trong những điểm mới được dư luận đặc biệt quan tâm là việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu xuống 15 năm. Theo ông, quy định này sẽ góp phần như thế nào trong việc tăng độ bao phủ BHXH tự nguyện tại địa phương?
Ông Trần Quốc Bảo: Điểm mới đáng chú ý là từ ngày 01/7/2025, người lao động chỉ cần đóng BHXH tối thiểu 15 năm (thay vì 20 năm như hiện nay) và đủ tuổi nghỉ hưu là đã được hưởng lương hưu hàng tháng. Đây là chính sách rất nhân văn, tạo điều kiện cho người tham gia muộn, đóng không liên tục vẫn có cơ hội hưởng lương hưu. Ở Nhơn Trạch, nhiều lao động làm nghề tự do, không có hợp đồng lao động hoặc đã từng rút BHXH một lần. Với quy định mới, họ có thể tham gia BHXH tự nguyện và vẫn đủ điều kiện hưởng lương hưu, nếu đóng đủ 15 năm. Điều này giúp xóa bỏ tâm lý e ngại, tăng sức hút của BHXH tự nguyện.
Bên cạnh đó, từ 01/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng thêm chế độ thai sản, với mức trợ cấp 2 triệu đồng cho mỗi con sinh ra hoặc thai chết lưu từ 22 tuần tuổi trở lên. Đây là điểm mới bên cạnh 2 chế độ hiện có là hưu trí và tử tuất. Chúng tôi tin rằng các chính sách mới sẽ giúp mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện, nhất là với nhóm lao động phi chính thức, vốn rất đông ở huyện công nghiệp như Nhơn Trạch”.
PV: Bên cạnh việc bổ sung các chế độ cho người tham gia BHXH, Luật cũng có những điều chỉnh về quản lý, kết nối dữ liệu và cải cách thủ tục hành chính. Ông có thể chia sẻ BHXH huyện đã chuẩn bị như thế nào để thích ứng và triển khai hiệu quả các quy định mới?
Ông Trần Quốc Bảo: Theo tôi, khi Luật BHXH 2024 là bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính đối với lĩnh vực BHXH, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin và đơn giản hóa thủ tục, giúp người dân, doanh nghiệp tiếp cận chính sách dễ dàng, thuận tiện hơn. Để bắt kịp những thay đổi của Luật BHXH 2024, BHXH huyện đã chủ động đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đến nay 100% đơn vị sử dụng lao động đã thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH; 100% cơ sở y tế kết nối dữ liệu khám chữa bệnh BHYT; đã tích hợp thẻ BHYT với CCCD, VNeID, VssID, tiến tới bỏ thẻ NHYT giấy, sổ BHXH giấy; bên cạnh đó, toàn bộ nghiệp vụ thực hiện qua phần mềm ngành; BHXH cũng đã xác thực 99,85% thông tin nhân khẩu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thời gian tới, BHXH huyện tiếp tục đẩy mạnh đơn giản hóa quy trình, thủ tục, mở rộng cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo người dân, người lao động tiếp cận chính sách BHXH, BHYT, BHTN nhanh chóng, chính xác, phục vụ ngày càng chuyên nghiệp và hiệu quả hơn”.
Xin cảm ơn ông!
Như vậy, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 khi có hiệu lực không chỉ hoàn thiện hành lang pháp lý trong lĩnh vực an sinh xã hội mà còn mở rộng cơ hội để người lao động dễ dàng tham gia và thụ hưởng các chính sách bảo hiểm khi gặp rủi ro. Vì vậy, ngay từ hôm nay, mỗi người dân, mỗi người lao động hãy chủ động tìm hiểu, lựa chọn hình thức tham gia BHXH, BHYT phù hợp với điều kiện của mình, để sớm có được tấm “lá chắn an sinh” vững chắc, bảo vệ bản thân và gia đình.