Ở tuổi 70, ông Nguyễn Văn Nào, ngụ ấp Bến Cam, xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch vẫn nhớ như in những năm tháng gian khổ nhưng đầy tự hào khi tham gia cách. Là một trong những chiến sĩ du kích kiên cường, từng trải qua nhiều trận đánh ác liệt, ông là minh chứng sống cho tinh thần yêu nước, gan dạ và lòng trung thành tuyệt đối với Tổ quốc. Hành trình chiến đấu và cống hiến của ông không chỉ là ký ức hào hùng của một cá nhân, mà còn là bài học quý báu cho thế hệ trẻ hôm nay.
Năm 1971, khi vừa đủ 16 tuổi, ông Nguyễn Văn Nào bí mật rời nhà để tham gia cách mạng. Không muốn gia đình lo lắng và cũng để qua mắt quân địch, ông chọn cách giả vờ đi câu cá, vác cần câu và túi mồi ra bến sông giữa đêm, vượt qua lính gác để gia nhập lực lượng du kích địa phương. Ngay sau đó, ông được giao nhiệm vụ bắn tỉa, đặt mìn, những nhiệm vụ nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ và mưu trí. Năm 1973, ông được biên chế vào Đại đội C240, lực lượng vũ trang địa phương. Với khoảng 100 người, đơn vị này hoạt động linh hoạt tại các căn cứ rải rác như khu vực Lòng Chảo, Phước An, Long Thọ, Phú Hội, Phước Thiền, Phước Lai (ngày nay là thị trấn Hiệp Phước). Các trận phục kích thường được tổ chức sau quá trình theo dõi kỹ lưỡng và luôn đặt yếu tố bất ngờ lên hàng đầu. Dù tuổi đời còn trẻ, ông đã sớm được giao chức Tiểu đội trưởng, vị trí đòi hỏi bản lĩnh và sự dũng cảm.
Ông nhớ lại, trước khi có kế hoạch phục kích địch, các chiến sỹ phải theo dõi từng đường đi nước bước của địch, sau khi nắm tình hình, chỉ huy sẽ quyết định ngày giờ đánh. Đối với ông thì người chiến sỹ du kích phải tuyệt đối tuân theo sự điều động của chỉ huy, có như vậy mới đảm bảo trận đánh thắng lợi. Một trong những trận đánh đáng nhớ nhất với ông là trận phục kích vào mùng 4 Tết năm 1975. Sau chiến thắng, trên đường rút quân, ông cùng đồng đội được rất vui và bất ngờ khi được người dân tặng bánh tét, bánh ích, minh chứng cho sự gắn bó keo sơn giữa quân với dân. Không những vậy, việc du kích dẫn đường, trinh sát, hay di chuyển giữa các căn cứ từ Long Thọ, Phú Hội đến Phước An, Phước Thiền, Phước Lai đều nhờ sự che chở của người dân. Những ngọn đèn hắt ra từ nhà dân bên đường từng là dấu hiệu an toàn để ông và đồng đội tránh được phục kích. Ông luôn nhấn mạnh: “Chiều muốn qua đường thì từ 4 giờ đã phải ém sát mép rừng, nhìn về phía nhà dân. Nếu thấy nhà bên đường còn sáng đèn, nghĩa là an toàn, không có lính phục kích. Còn nếu tối thui là biết có phục kích, phải quay về ngay hoặc chuyển hướng khác. Dân chính là tai mắt của cách mạng, không có dân che chở là coi như thất bại.”
Những Huân chương, Huy chương mà ông nhận được là minh chứng cho sự kiên trung, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ Tổ quốc
Trong suốt thời gian tham gia chiến đấu, ông có 02 lần may mắn thoát khỏi “cửa tử”, đó là trong một trận càn của địch, tại công sự do Tiểu đội của ông đóng quân, 5 chiến sỹ du kích đã hi sinh, ông là người duy nhất sống sót cũng một phần là nhờ người dân che chở, giúp đỡ. Trận thứ hai cũng trong 01 lần phục kích quân địch, một trái cối 81 đã rơi gần nơi ông và đồng đội tránh bom nhưng không phát nổ.
Dù chưa được kết nạp Đảng trong thời chiến do thường xuyên thay đổi đơn vị công tác, nhưng sau ngày đất nước thống nhất, ông vẫn giữ vững lý tưởng, tiếp tục phấn đấu và cống hiến. Sau khi phục viên, ông lần lượt giữ nhiều chức vụ tại địa phương như: Đội trưởng Ban CHQS xã, Trưởng Công an xã Phước Thiền (1986–1996), Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã. Gửi gắm đến thế hệ trẻ hôm nay, ông cho hay: “Thế hệ trẻ chính là chủ nhân tương lai của đất nước. Thành công của cách mạng, của sự nghiệp dựng xây và bảo vệ Tổ quốc đều bắt nguồn từ sức mạnh toàn dân, trong đó tuổi trẻ luôn là lực lượng tiên phong, xung kích. Vì thế, thanh niên hôm nay cần phải ra sức học tập, rèn luyện. Đồng thời, cần quan tâm đến hoạt động giáo dục truyền thống và lịch sử dân tộc cho học sinh để các cháu thêm tự hào và phấn đấu học tập, xây dựng quê hương”.
Với quá trình rèn luyện, cống hiến không ngừng nghỉ, ông Nguyễn Văn Nào đã vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1984 và đến nay đã được trao tặng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng, minh chứng cho một đời kiên định lý tưởng, một lòng trung thành với Đảng, với nhân dân.
Ông Nguyễn Tấn Dương – Chủ tịch Hội CCB xã Phước Thiền – cũng nhấn mạnh: “Đã là thế hệ trẻ thì phải biết được lịch sử, nguồn gốc của đất nước mình, ở địa phương cũng có những tấm gương tham gia kháng chiến và là hội viên CCB, thế hệ trẻ cần tiếp tục học tập, noi gương của các chú, các anh đi trước, thứ nhất là xây dựng bản lĩnh chính trị và tuyên truyền cho học sinh về những tấm gương, lịch sử của cha ông đã hi sinh xương máu để gìn giữ hòa bình hôm nay”.
Với những cống hiến không ngừng nghỉ trong chiến tranh và hòa bình, ông Nguyễn Văn Nào đã được Nhà nước trao tặng Huy chương Kháng chiến Hạng Nhì đã có thành tích trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhận Huân chương Chiến sĩ Vẻ vang Hạng Ba vì có thành tích phục vụ trong Quân đội Nhân dân Việt Nam và nhiều giấy khen của cấp tỉnh, cấp huyện. Nhưng dù cho có nhận được những phần thưởng nào thì với ông, đất nước hòa bình hôm nay là điều thiêng liêng nhất, là thành quả của biết bao anh hùng liệt sỹ đã nằm lại. Và ông chỉ mong, thế hệ trẻ hôm nay sẽ không quên những hy sinh ấy, sẽ tiếp bước cha ông bằng tình yêu nước nồng nàn, bằng việc sống có lý tưởng và có trách nhiệm với quê hương, đất nước.