UBND xã Nhơn Trạchhttps://nhontrach.dongnai.gov.vn/uploads/nhontrach/logo_1.png
Thứ năm - 27/11/2025 09:34
Xem với cỡ chữ
Ở Nam Bộ, mỗi làng người Việt đều có một ngôi đình, nơi gửi gắm đời sống tâm linh và ước vọng về cuộc sống ấm no, thịnh vượng. Đình Phú Mỹ, tọa lạc tại xã Nhơn Trạch, cũng được hình thành từ truyền thống ấy. Từ ngày khởi dựng đến nay, đình đã nhiều lần trùng tu, mở rộng nhưng vẫn giữ được nét cổ kính và giá trị văn hóa đặc trưng.
Đình Phú Mỹ hiện tọa lạc trên quả đồi thoai thoải rộng hơn 7.300 m², bao quanh là hệ thống cây cổ thụ như dầu, sao, gõ, cẩm lai… tạo nên không gian rợp mát quanh năm. Tổng thể đình gồm nhiều nếp nhà kiến trúc “tứ trụ”, mái lợp ngói âm dương, là một đặc trưng của đình Nam Bộ.
Theo các bô lão, vị thần đầu tiên được thờ tại đình là Thành hoàng Bổn cảnh – vị thần bảo hộ làng, mang lại mưa thuận gió hòa. Bên cạnh đó, đình còn thờ Tiền hiền, Hậu hiền – những người có công lập làng, cùng các vị thần Nông, Sơn Quân, Ngũ Hành… Đặc biệt, trong chánh điện còn có bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, được nhân dân thờ cúng từ năm 1970 bằng một nghi lễ Kỳ yên được tổ chức khéo léo, bí mật ngay giữa thời chiến. Một trong những dấu ấn đặc biệt là ba bức hoành phi nền đỏ chữ vàng ca ngợi công đức Bác Hồ: “Hồ nhiên nhi thiên,Chí vọng thâm ân, Minh hoài hậu đức”. Ba câu đối được các bô lão lựa chọn từ hàng ngàn câu kinh thi, ghép lại thành ba chữ “Hồ – Chí – Minh”, thể hiện tấm lòng tri ân sâu nặng của người dân đối với vị lãnh tụ kính yêu.
Tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh và ba bức hoành phi ca ngợi công lao của Người đặt tại Đình Phú Mỹ
Các hạng mục chính của Đình Phú Mỹ gồm: Tiền đình, Chánh điện, Nhà thờ Tiên sư, Đàn thờ Chiến sĩ trận vong, Miếu Sơn Quân, Đàn Thần Nông, Miếu Ngũ Hành…với các loại gỗ quý như căm xe, gõ đỏ, gõ mật được sử dụng xây Đình. Trên nóc chánh điện, hình tượng “lưỡng long triều dương” và “cá chép hóa rồng” bằng gốm men xanh thể hiện khát vọng phát triển, cầu mong mùa màng tươi tốt. Trong chánh điện, khám thờ Thần được chạm khắc tinh xảo, sơn son thếp vàng. Các hoành phi, liễn đối viết bằng chữ Hán ca ngợi công đức thần linh, được chạm trổ tỉ mỉ với nhiều họa tiết truyền thống.
Không chỉ là nơi thờ tự, đình Phú Mỹ từng là điểm hội họp, trao đổi công tác giữa cán bộ hai xã Phú Hội – Phú Mỹ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Đình cũng là nơi mở lớp học chữ quốc ngữ đầu tiên của Phú Mỹ vào năm 1927 do thầy giáo Lương Văn Sung đảm trách, đồng thời là nơi diễn ra những cuộc “chơi chữ” của các nhà nho mỗi dịp lễ tết.
Từ cuối thập niên 1960, khi địch đóng đồn gần đình, các hoạt động cách mạng phải dừng lại, song tinh thần yêu nước vẫn lan tỏa mạnh mẽ, thể hiện qua việc bí mật thờ cúng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hằng năm, đình Phú Mỹ tổ chức nhiều nghi lễ như: Lễ cúng Tiên sư (12/1 âm lịch): tưởng nhớ người có công lập làng; Lễ Tống phong: xua đuổi chướng khí, cầu bình an bằng nghi thức thả thuyền chuối ra sông Đồng Môn; Lễ Thượng nguyên, Trung nguyên, Hạ nguyên: tạ ơn Tam quan Đại đế cai quản thiên – địa – thủy; Lễ dâng hương Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5 và 2/9): thể hiện tình cảm thiêng liêng của nhân dân đối với Bác; Lễ Kỳ yên (15–16/11 âm lịch): lễ lớn nhất trong năm, cầu quốc thái dân an, mùa màng bội thu. Nghi thức tế lễ được thực hiện trang trọng bởi Ban tế lễ gồm những người lớn tuổi, có uy tín và đạo đức. Đây là niềm vinh dự của mỗi gia đình.
Lễ cúng Kỳ yên diễn ra hằng năm vào ngày 15 – 16/11 âm lịch tại Đình Phú Mỹ được tổ chức trang trọng
Có thể nói, Đình Phú Mỹ là thành quả lao động sáng tạo của cư dân người Việt trên vùng đất mới. Quy mô kiến trúc của đình tuy không lớn, cấu kiện gỗ không chạm khắc cầu kỳ, tinh xảo như các ngôi đình làng ở Bắc Bộ nhưng đình lại chứa đựng bên trong những giá trị Di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của một thời khai hoang mở cõi, lập làng, của những kỳ tích trong lao động sáng tạo, trong chiến đấu chống quân thù, trong xây dựng bảo vệ đất nước và cả trong kế thừa, phát huy phong tục tập quán truyền thống văn hóa, tín ngưỡng của ông cha. Đình Phú Mỹ là một trong những ngôi đình cổ xưa của cư dân người Việt thời khai phá còn sót lại được bảo tồn khá nguyên vẹn kiến trúc ban đầu; là công trình kiến trúc nghệ thuật tôn giáo đặc sắc có niên đại sớm ở Đồng Nai.
Ngày nay, có rất nhiều du khách, các nhà nghiên cứu kiến trúc, nghiên cứu lịch sử, tín ngưỡng, văn hóa dân gian đã đến tham quan, tìm hiểu các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc của di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật tôn giáo này. Đặc biệt là 3 bức hoành phi ca ngợi công đức Bác Hồ. Xét cả hai mặt lịch sử văn hóa và kiến trúc nghệ thuật tôn giáo, Đình Phú Mỹ đã được UBND tỉnh Đồng Nai công nhận là di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp Tỉnh theo quyết định số 3525/QĐ.UBND ngày 10/10/2005.
Đình Phú Mỹ dù không quá đồ sộ nhưng vẫn lưu giữ nhiều giá trị quý về kiến trúc dân gian, tín ngưỡng truyền thống và lịch sử cách mạng địa phương. Các câu chuyện, hiện vật và nghi lễ vẫn được nhân dân địa phương gìn giữ, truyền lại qua nhiều thế hệ, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng đất Nhơn Trạch hôm nay.
