​Chắc hẳn mỗi người dân Nhơn Trạch không ai là không biết đến cây trà Phú Hội, tuy nhiên, trà Phú Hội đang đứng trước nguy cơ bị mai một do diện tích trồng ngày càng thu hẹp dần. Hiện nay, để bảo tồn và mở rộng diện tích trồng trà, chính quyền và nhân dân đã cùng nhau chung tay “hồi sinh” danh hiệu trà Phú Hội, đó là thành lập Tổ hợp tác trồng và kinh doanh trà Phú Hội và thực hiện theo Đề án “Mỗi xã Một sản phẩm” của tỉnh Đồng Nai.

Tổ hợp tác trồng và kinh doanh trà Phú Hội chính thức được thành lập vào đầu năm 2019. Tham gia vào Tổ hợp tác trồng và kinh doanh trà Phú Hội, 32 hộ thành viên có cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong thực hiện mô hình trồng trà; tham gia học tập những kiến thức về cây trà Phú Hội để trồng mới, cải tạo và khôi phục cây trà. Đối với các thành viên đang kinh doanh trà Phú Hội thành phẩm sẽ được tạo điều kiện về đầu ra và hướng dẫn kỹ thuật bảo quản lá trà khô.  Hiện nay, diện tích trồng trà trên toàn xã chỉ còn 07 ha, trong đó ấp Đất Mới chiếm diện tích nhiều nhất, khoảng 3ha, ngoài một số hộ dành toàn bộ đất để trồng trà thì một số hộ khác có cách trồng trà đan xen với các cây ăn quả, cây rau và cây ngắn ngày nhằm tăng thêm thu nhập ngoài cây trà. Nguyên nhân, các hộ dân trồng trà đan xen với các loại cây khác là do trước đây giá trà Phú Hội khá thấp, rơi vào khoảng vài chục ngàn một kí lô, vì vậy người dân đã chặt bớt cây trà để trồng sầu riêng, chôm chôm, măng cụt,…, bên cạnh đó là tốc độ phát triển nhanh của các khu công nghiệp trên địa bàn huyện nên lực lượng lao động nông thôn rất ít, không gắn bó nhiều với nghề nông. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, khi nhiều người đã nhớ đến danh tiếng trà Phú Hội nhờ hương vị thơm ngon riêng, không lẫn với các loại trà khác trên thị trường thì giá thành của trà Phú Hội ngày càng cao, đến nay mỗi kí trà rơi vào giá từ 500 đến 600 ngàn đồng.

Theo chia sẻ của anh Nguyễn Quang Trí – Tổ phó Tổ hợp tác trồng và kinh doanh trà Phú Hội thì trước đây anh làm công nhân tại công ty Khu công nghiệp nhưng thu nhập rất thấp, được gia đình khuyến khích nghỉ làm về trồng trà cho gia đình nên anh đồng ý, với diện tích khoảng 0,5ha đã giúp anh thu nhập trên 10 triệu đồng/tháng. Sau khi tham gia Tổ hợp tác, anh đã mạnh dạn vay thêm 50 triệu để mua thêm cây giống, đóng giếng và kéo điện vào tận vườn trà để tiện cho việc chăm sóc. 

Hiện đang là Tổ trưởng Tổ hợp tác, ông Đặng Thanh Phong cho biết: “Đặc trưng của trà Phú Hội là để càng lâu càng ngon, muốn trà thơm mình ướp thêm hoa lài, lá phật, vị ngọt của trà Phú Hội không đậm gắt mà thanh mát, uống ngọt hậu cộng thêm mùi thơm từ việc ướp hoa lài, lá dứa, lá phật mà ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Từ ngày tham gia vào Tổ hợp tác, mỗi lần họp Tổ, tôi và các thành viên được phát thuốc phòng bệnh cho cây trà vì trà thường bị rầy, được hướng dẫn kỹ thuật trồng trà và các dự án hỗ trợ vay vốn”. Ông cũng cho biết, chăm sóc cây trà không khó, chủ yếu là tưới nước đầy đủ, khoảng 02 ngày thì tưới một lần; đất trồng trà phải là đất thịt hoặc đất đen kết hợp với phân bón để trà phát triển tốt, khâu phòng ngừa sâu bệnh cũng rất quan trọng đối với cây trà. Gia đình ông Phong hiện có hơn 1 ngàn gốc trà trồng rải rác trên diện tích 0,4 ha bên cạnh các loại cây ăn trái, trung bình thu hoạch từ 10 đến 20 kg trà mỗi tháng, trà được ông bán giá sĩ nên chỉ khoảng 400 ngàn đồng/kg.

Ông Đặng Thanh Phong (áo xanh), Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng và kinh doanh trà kiểm tra tình hình sâu bệnh trên cây trà

Để có được một cây trà Phú Hội trưởng thành cần ít nhất 2 năm nhưng để có một gốc trà có thể thu hoạch được thì cần khoảng 5 đến 6 năm, thậm chí, nhiều gốc trà đã tồn tại trên 50 năm vẫn cho ra nhiều đọt non, vì cây trà càng lâu năm càng có giá trị về mặt kinh tế. 

Do số lượng cây trà bị giảm mạnh nên Hội Nông dân xã đã khuyến khích các hộ ươm giống để nhân rộng. Nói thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Huy Sang – Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Hội cho biết: “Các thành viên trong Tổ hợp tác rất yêu thích nghề trồng trà nên Hội Nông dân xã đã kiến nghị với cấp trên xây dựng Dự án trồng trà trị giá 500 triệu để hỗ trợ cho 12 hộ và hiện tại 12 hộ này đã được nhận vốn, đang bắt tay vào trồng mới, cải tạo lại cây trà và trang bị hệ thống tưới, đóng giếng để tạo điều kiện cho cây trà phát triển. Ngoài ra, do cây trà cũng rất dễ bị sâu bệnh nên Hội Nông dân xã cũng đã nhờ Trạm Khuyến nông – Bảo vệ thực vật huyện đến hướng dẫn các hộ chăm sóc cây trà”. Cũng theo ông Sang, định hướng lâu dài cho cây trà có thương hiệu cần đảm bảo về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm thì đòi hỏi người trồng trà chỉ được sử dụng phân hữu cơ, nếu có sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phải đảm bảo trong dung lượng cho phép. 

Nỗ lực "hồi sinh" cây trà Phú Hội

Thời gian tới, Hội Nông dân xã sẽ hướng dẫn thêm về kỹ thuật và tiếp tục hỗ trợ về vốn cho các hội viên còn lại trong Tổ hợp tác, đồng thời động viên các hộ gắn bó với làng nghề truyền thống, lâu đời của địa phương, từ đó nhân rộng mô hình trồng trà an toàn cũng như phát triển thương hiệu trà Phú Hội theo Đề án “Mỗi xã một sản phẩm” đã và đang được huyện Nhơn Trạch triển khai thực hiện.

Xuân Mai